چه کسی به ریاضی علاقه مند است؟
عوامل
مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان همیشه در نظر محققین و دست اندرکاران
تعلیم و تربیت بسیار مهم بوده و پیشرفت تحصیلی حکایت از یادگیری مستمر و رو
به رشد دانش آموزان در سالهای تحصیلی دارد. بدیهی است نهاد آموزش و پرورش
بدون رشد آموزشی دچار رکود و عقب ماندگی خواهد شد و رشد و ترقی سایر
دستگاههای دولتی و غیردولتی را کند خواهد کرد. همچنانکه مقصود نهایی
دستگاههای آموزش و پرورش فراهم کردن شرایط مساعدی است که به پیروی از
برنامه های منظم و مؤثر، امر یادگیری را راحتتر و سریعتر صورت دهند.
ارسال کننده مطلب :خانم باقری
از رایج ترین مشکلات موجود در نظام آموزشی نبود پیشرفت تحصیلی در دروس ریاضی است؛ که در تمام دوره های تحصیلی ابتدایی و راهنمایی و دبیرستان در بین دانش آموزان پسر و دختر مشهود است. درس ریاضی به سبب ماهیت پیچیده ای که دارد از جانب دانش آموزان مورد بی توجهی و بی میلی قرار می گیرد. با توجه به ۲۸ سال سابقه تدریس در دروس ریاضی و ۱۰ سال سابقه تدریس در مدارس دخترانه در این ماده درسی و با توجه به پیشرفت تحصیلی دروس ریاضی بین دانش آموزان دختر و آمار منتشر شده توسط سازمان سنجش در سال تحصیلی ۱۳۸۰-۱۳۷۹ که ۵۶ درصد قبولی کنکور از آن دختران و در سال تحصیلی ۱۳۸۱-۱۳۸۰ ، ۷/۶۱ درصد قبولی از سوی دختران بوده و این مسأله حکایت از ترقی و رشد دختران در پیشرفت تحصیلی و نبود پیشرفت تحصیلی در پسران دارد، بر آن شدم در پژوهشی جدی میزان پیشرفت تحصیلی دروس ریاضی سال سوم ریاضی فیزیک دختران و پسران را بررسی و علل انگیزه های پیشرفت تحصیلی دختران و افت تحصیلی پسران را مورد مطالعه قرار دهم. در این پژوهش چند عامل زیر را مورد توجه قرار دادم که از میان آنها سه مورد زیر را به اختصار می آورم:
۱- بررسی میزان علاقمندی دانش آموزان در دروس ریاضی.
۲- بررسی نقش ثروت در میزان علاقمندی دانش آموزان به دروس ریاضی و تأثیر آن در پیشرفت دروس ریاضی.
۳- نقش تحصیلات والدین در میزان علاقمندی دانش آموزان به دروس ریاضی و تأثیر آن در پیشرفت دروس ریاضی.
علائق فرد با داعیه های (انگیزه) او بستگی بسیار دارد. علائق فرد باعث می شود که رفتار او در جهت داعیه هایی مثل پول، جنس مخالف و پرستیژ اجتماعی هدایت شود. ضمناً علائق نیز مانند گرایشها، شخص را برای رسیدن به اشیاء، موفقیتها یا قبول عقاید مستعد می کند. (اصول روانشناسی اثر نرمان ل.مان چاپ هفتم، سال ۱۳۶۳ انتشارات سپهر، ترجمه دکتر محمود ساعت چی جلد اول، ص ۳۷۳)
بر این اساس رابطه میزان علاقمندی دانش آموزان و پیشرفت تحصیلی دروس ریاضی روی ۱۸۴ دانش آموز دختر (۱۰۰ نفر) و پسر (۸۴ نفر) نشان داد که میزان علاقه مندی دانش آموزان دختر بسیار بیشتر از دانش آموزان پسر است. به دلیل اینکه دختران برنامه ریزی درسی منظم و دقیق و بهتری از پسران دارند و تکالیف دروس ریاضی خود را به خوبی انجام می دهند، هر چند در نتیجه همین تحقیق مشخص شده که سرعت یادگیری دروس ریاضی توسط پسران بیشتر از دختران است، اما در مقابل، پیشرفت تحصیلی دختران و میزان علاقه مندی آنها به درس ریاضی و انجام تکالیف درسی و متن برداری هنگام تدریس بیشتر از پسران است. ماکس وبر طبقه اجتماعی را مفهومی چند بعدی می داند که به وسیله سه عامل ثروت، قدرت و منزلت معین می شود. (گرث ویلز ۱۹۵۸)
ثروت اشاره به دارایی و درآمد شخص دارد. بنابراین تأثیر ثروت بر علاقمندی به دروس ریاضی مورد سنجش قرار گرفت که در مطالعه روی تأثیر میزان ثروت به علاقمندی به دروس ریاضی به دلیل نبود آمارهای دقیق و قابل اتکا از میزان ثروت والدین به سمت تعین شاخصهایی چون داشتن مسکن شخصی یا اجاره ای، داشتن اتومبیل، استفاده از کامپیوتر و اینترنت رفتیم که برای هر یک از این عوامل کد گذاریهای خاصی صورت دادیم. نتیجه تجزیه و تحلیل جامعه آماری ۱۸۴ نفره دختر و پسر در این باره با استفاده از نرم افزار SPSS این شد که: بین داشتن مسکن(متغیرمستقل) شخصی غیر اجاره ای و پیشرفت تحصیلی دروس ریاضی(متغیر وابسته) رابطه مستقیم وجود دارد، به این معنا که افراد و دانش آموزان دارای مسکن شخصی غیر اجاره ای بهتر از دانش آموزانی که فاقد مسکن هستند، به درس ریاضی علاقه مندی نشان می دهند.
این پژوهش در موارد دیگری چون، داشتن رایانه و استفاده آموزشی از آن و استفاده از اینترنت در جهت استفاده علمی نیز نشان داد که استفاده کنندگان و کاربران، بهتر از دیگرانی که چنین وسایلی را در اختیار ندارند درس ریاضی را می فهمند و در آن موفقند. در مورد نظریه تأثیر طبقه اجتماعی بر کارایی دانش آموزان جیمز کلمن در دهه ۱۹۶۰ در مدارس آمریکا تحقیقی با عنوان برابری فرصتها انجام داد که نتیجه آن نیز تأیید نظریه تأثیر طبقه اجتماعی بر کارایی دانش آموزان بود. این تحقیق برای یافتن علل سازمانی و مدرسه ای در باره کارایی پایین تر دانش آموزان طبقات کارگری نسبت به دانش آموزان طبقه متوسط طراحی شده بود. این تحقیق نشان داد دانش آموزان سفید پوست موفقیت بیشتری نسبت به دانش آموزان سیاه پوست دارند. این مسأله به امکانات بیشتر مدرسه و بودجه سرانه بستگی نداشت، بلکه ارتباط مشخصی با پیشینه خانوادگی و شرایط طبقاتی، اجتماعی دانش آموزان داشت (جامعه شناسی خانواده، دکتر شهلا اعزازی ص ۱۸۲). این تحقیق نشان داده است که بین میزان تحصیلات پدر و مادر دانش آموز به عنوان (متغیر مستقل) و میزان پیشرفت تحصیلی دروس ریاضی به عنوان (متغیر وابسته) رابطه معنی داری وجود دارد که این رابطه مستقیم است. یعنی اینکه هرچه سطح تحصیلات پدر و مادر دانش آموز بیشتر باشد میزان پیشرفت تحصیلی دروس ریاضی دانش آموز بیشتر است.
نتایج
۱- این پژوهش نشان داد میزان تحصیلات والدین در یادگیری ریاضی مؤثر است و این امر در تحقیق مورد تأیید واقع شده است.
۲- عوامل متعددی در یادگیری ریاضی مؤثرند از جمله، داشتن مسکن، اتومبیل، کامپیوتر، اینترنت.
۳- در این تحقیق معلوم شد پسرها با علاقه مندی رشته ریاضی را برمی گزینند و دروس ریاضی را خوب می فهمند.
۴- این پژوهش نشان می دهد که پسرها به انجام تکالیف زیاد مقید نبوده و تکالیف را یا اصلاً انجام نداده و یا ناقص جواب می دهند و تنها عده بسیار اندکی تکالیف را به خوبی انجام می دهند.
۵- این پژوهش نشان داد که پسرها در یادگیری دروس ریاضی برنامه ریزی ندارند.
۶- در این تحقیق معلوم شد که پسرها در فراگیری دروس ریاضی پشتکار نداشته ،اکثراً بسیار بی تفاوت و بی انگیزه هستند.
۷- در این تحقیق معلوم شد که پسرها بهتر از دخترها ریاضی را می فهمند.
۸- در این تحقیق معلوم شد که دخترهایی که رشته ریاضی را انتخاب می کنند، دروس ریاضی را خوب می فهمند.
۹- در این تحقیق معلوم شد که دخترها تکالیف خود را بخوبی انجام می دهند.
۱۰- در این تحقیق معلوم شد دخترها برای انجام تکالیف خود برنامه ریزی می نمایند.
۱۱- در این تحقیق معلوم شد دخترها در یادگیری دروس ریاضی پشتکار دارند.
۱۲- در این تحقیق معلوم شد پسرها علاقه ای به برنامه ریزی برای یادگیری دروس ریاضی ندارند.
۱۳- در این تحقیق معلوم شد در سالهای اخیر گرایش دانش آموزان دختر به یادگیری ریاضی بیشتر از پسران شده و در فراگیری دروس پیشرفت های زیادی کرده اند و برعکس پسرها کمتر به یادگیری دروس ریاضی علاقه مندی نشان می دهند.
۱۴- در این تحقیق معلوم شد که اگر دانش آموزان بتوانند برای یادگیری دروس ریاضی برنامه ریزی داشته باشند در کارشان موفق ترند.
۱۵- در این تحقیق معلوم شد که پیشرفت تحصیلی دختران در دروس جبر و احتمال و حسابان و هندسه ۲ بیشتر از پسران است.
۱۶- این تحقیق نشان می دهد انجام تکالیف دروس ریاضی در پیشرفت دروس ریاضی مؤثر است.
۱۷-این تحقیق نشان می دهد مطالعه پدر و مادر در پیشرفت تحصیلی دروس دانش آموز مؤثر است و در دانش آموزان انگیزه یادگیری را قوی تر می کند.
۱۸- در این تحقیق معلوم شد بین پایگاه اجتماعی و ثروت رابطه معنی داری وجود دارد و هر دو در میزان پیشرفت تحصیلی مؤثر هستند.
۱۹- در این تحقیق یک پرسشنامه با ۲۲ عامل از دبیران ریاضی منطقه یک که تعداد ۷۶ نفر بوده اند از ۳۹ نفر پرسش شده و نظرات آنها بر این بوده است که:
الف: انجام تکالیف درس ریاضی در پیشرفت دروس ریاضی مؤثر است. ب: سرعت یادگیری دروس ریاضی پسرها بیشتر از دختران است، ولی دخترها به علت برنامه ریزی و انجام دادن تکالیف درسی بیشتر در دروس ریاضی پیشرفت داشته اند. ج: نقش ثروت و وجهه اجتماعی خانواده در پیشرفت تحصیلی دروس ریاضی مؤثر است.
پیشنهادها
۱- پیشنهاد می شود دبیران دارای مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر در رشته ریاضی تدریس کنند.
۲- نحوه برگزاری آزمون و سؤالات بیشتر تحت تأثیر نظرات دانش آموزان است در حالیکه دبیران ریاضی در این رشته متخصص اند. نباید هر ساله جوسازی تعدادی دانش آموز، در طراحی سؤالات امتحانات نهایی مؤثر گردد و یا آنرا بی اعتبار سازد.
۳- مسئولین باید در برگزاری آزمونهای نهایی جدی بوده و هر ساله برای بالا بردن آمار قبولی دانش آموزان آئین نامه هایی که باعث پایین آوردن کیفیت آموزشی می شود وضع نکنند.
۴- کیفیت محتوای کتابهای درسی ریاضی مناسب نیست. در این مورد باید از نظرات دبیران ریاضی برای بالا بردن کیفیت محتوای کتابهای درسی استفاده شود و قسمتهایی از کتابها یا فصل ها بدون دلیل منطقی حذف نگردد. حذفیات گاهی غیرمنطقی و دور از دید کارشناسی است.
۵- دانش آموزان پسر انگیزه کمتری برای تحصیل دارند. گویا به نظر می رسد آینده شغلی مبهم بوده و نبود عدالت در توزیع مشاغل عادلانه و بدون برنامه ریزی یک عامل مهم در عدم پیشرفت تحصیلی است. باید سعی شود این موانع تا حد امکان کم شود یا به کنترل در آید.
۶- سیستم مدیریتی آموزش و پرورش سنتی و دور از معیارهای علمی و شایسته سالاری است. در واقع سیستم موروثی در جایگاههای مدیریت آموزش و پرورش حاکم است. باید این سیستم از بین رفته و به یک سیستم شایسته سالاری و براساس معیارهای علمی و برحسب لیاقت و استعداد پست های مدیریتی توزیع شود تا در ادامه برنامه ها و برنامه ریزی های درازمدت تحت تأثیر عوامل خارجی و جوسازی های موهوم قرار نگرفته و برنامه های علمی و کاربردی آموزش و پرورش با اهداف پیشرفت تحصیلی و دست یابی به ستون بالای علمی و کارائی ها استاندارد جهانی در تحصیل منطبق گردد.
چون عدم مدیریت علمی باعث افت تحصیلی و عدم پیشرفت تحصیلی می گردد و بکارگیری تکنولوژی مدرن در آموزش باعث پیشرفت تحصیلی می گردد، از ابزارهای آموزشی مانند بکارگیری کامپیوتر و اینترنت در امر آموزش استفاده شود.
۸- روش های مؤثر تدریس عرضه گردد و برنامه های آموزشی به صورتی طرح ریزی شود که با استعداد و توان دانش آموزان در سطوح مختلف تناسب داشته باشد.
۹- معلمان باید نسبت به راههایی که بدان طریق رفتار تحصیلی دانش آموزان را توجیه می کنند، آگاه باشند. این آگاهی احتمالاً آنان را در تصمیم گیریها به جهتی سوق می دهد که میزان انگیزش تحصیلی را در دانش آموزان به حد بالائی برساند.
۱۰- به اوضاع اقتصادی معلمان رسیدگی شود.
۱۱- کلاسهای آموزش ضمن خدمت و دانش افزائی برای ارتقای دانش و آموزش روشهای نو در تعلیم و تربیت برگزار شود.
۱۲- باید اوقات فراغت دانش آموزان در طول سال تحصیلی از طریق گسترش و توسعه امکانات فرهنگی و هنری، ورزشی و تفریحی پربار و تقویت شود و برقراری ارتباط صحیح با والدین دانش آموزان از طریق برگزاری جلسات منظم انجمن های اولیاء و مربیان تأیید گردد.
۱۳- تعداد دانش آموزان در کلاسها تقلیل یابد و در مورد برنامه ها نظارت و ارزشیابی بیشتری صورت پذیرد.
۱۴- باید تبلیغ علم و دانش و ایجاد انگیزه در دانش آموزان و اولیاء بخصوص از طریق رسانه های گروهی در سطح گسترده انجام گیرد تا در جامعه علم جایگاهی چون ثروت در نظر آید.
روزنامه همشهری ، 13 دی 1382